5 /5 นาย เกษม: CR.บทความวิโรฒ ศรีสุโร
ประวัติพระธาตุโพนทอง พระธาตุโพนทองเป็นโบราณสถาน มีลักษณะเป็นพระธาตุทรง8เหลี่ยม กล่าวคือ มีฐานพระธาตุ, เรือนธาตุเป็นทรง8เหลี่ยม และยอดบรสุดเป็นทรงกลม ซึ่งได้รับอิทธิทางรูปแบบมาจากศิลปล้านช้าง ฐานพระธาตุมีขนาดกว้าง 8-10 เมตรส่วนสูงจากฐานถึงยอดพระธาตุ ประมาณ 7 เมตร ก่อสร้างด้วนศิลาแลง ที่ปลายประดับด้วยแก้วสีขาว มีคำบอกเล่าต่อกันมาว่า มีการก่อสร้างองค์พระธาตุ เมื่อครั้งอาณาจักรขอมเรืองอำนาจ เพื่อเป็นสถานที่สักการบูชาของผู้คนในสมัยนั้น โดยองค์พระธาตุเดิมเป็นที่ บรรจุอัฐิพระอรหันต์ พร้อมทั้งมีการบรรจุพระพุทธรูปทองคำและเครื่องเงินเครืองทองอันศักดิ์สิทธิ์ไว้ข้างในมาตั้งแต่โบราณกาล นอกจากนี้บริเวณใกล้เคียงยังได้ก่อสร้างองค์พระธาตุเล็กไว้อีก 2 องค์ ทางด้านทิศตะวันตก ต่อมาในปีพุทธศักราช2452 ได้มีการก่อสร้างถนนสายอุดรธานี-สกลนคร โดยถนนได้ตัดผ่านในบริเวณใกล้ที่ตั้งขององค์พระธาตุโพนทอง และมีการแอบทำลายพระธาตุองค์เล็ก เพื่อเอาทองคำของมีค่าออกจากพระธาติ ทำให้ปัจจุบันพระธาตุองค์เล็กหลงเหลือแต่เพียงฐานพระธาตุเท่านั้น ปัจจุบัน พระธาตุโพนทอง ได้มีการบูรณะซ่อมแซมปรับปรุงภูมิทัศน์ใหม่ โดยได้สร้างหอพระธรรชัยไว้คู่กับพระธาตุโพนทองเพื่อเป็นสถานทั่ยึดเหนี่ยวของผู้ที่ศรัทธา ซึ่งในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 7 ของทุกปีจะเกิดสิ่งมหัศจรรย์ ปรากฏบนยอดพระธาตุกล่าวคือ จะมีลูกไฟเหมือนลูกแก้ว ส่องแสงเป็นประกายวนเวียนรอบองค์พระธาตุทำให้พี่น้องประชาชนที่ได้พบเห็นเกิดแรงศรัทธา จึงได้มีการนำบั้งไฟมาจุดถวายเพื่อเป็นการบูชาองค์พระธาตุโพนทองและในวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 7 ของทุกปีจะมีการจัดงานประเพณี"สัตยาธิษฐานสืบสานสืบสานประเพณีไหว้สา พระธาตุโพนทอง" ขึ้นเพื่อเป็นการอนุรักษ์และส่งเสริมประเพณี ให้เยาวชนคนรุ่นหลังได้เคารพและหวงแหนสิ่งที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาวท้องถิ่นสืบไป